Bilinçli olmak bireyde başlar ama bu sadece tek kişilik bir süreç değildir, kişinin bilinçliliği başkaları tarafından da etkilenebilir. Tıbbi alanlar buna örnek olabilir. Tıp öğrencilerinin ve hastalarının kendi durumları hakkındaki bilinçliliği, güvenlilik ve rahatlık açısından oldukça önemlidir. Kişinin kendisi ve diğerleriyle ilişkileri hakkında bilinçliliği üzerine eğitim hem hastalar hem de tıp camiası için daha yararlı olur. Novack, Epstein ve Paulsen (1999) bu bilinçliliğin sağlanmasının humanismi getireceğini ileri sürmüştür.

            Bireyin kendini gerçekleştirebilmesi, anlaması ve duygularının sonuçlarını tanımlayabilmesini bilinçlilik olarak adlandırılır ( Mayer, Salovey, & Caruso, 2004). Bu bireyin kendisini yaratımı açısından çok önemlidir çünkü bilinçlilik bireye neye ihtiyacı olduğunu davranışlarının nasıl ortaya çıktığını anlamasına yardımcı olur. Sonuç olarak bilinçlilik kişilerin içinde bulundukları durumların farkında olmalarını ve hayatlarını daha anlamlı kılabilmeleri konusunda yardımcıdır.

            Günlük hayatta insanların daha bilinçli oldukları takdirde hayatlarını kolaylaştıracak bir çok alan vardır. Eğitim bunlardan birtanesidir. İlk olarak, eğitim konusunda bilinçli olmanın anlamı kişinin ne öğrenmek istediği ve neyi öğrenmeye ihtiyacı olduğunu bilgisini sağlar. Kişi bu konuda yeterince bilinçliyse, bu ona doğru öz-yargı yapabilmeyi kazandırır ( Dymnic, Sambolt, &Kidron, 2013). Bu beceri kişinin kendine uygun bir amaç yaratabilmesiyle ya da uzun dönemli kariyer gidişatını hesaplayabilmesiyle ilişkilidir ( Bandure, Barboranelli, Coparana & Pastorelli, 2001).

            Sağlık camiası bilinçliliğin nekadar önemli olduğunun özellikle üzeirnde durumdası gereken topluluklardan biridir ve bu eğitimle sağlanır. Tıp çalışanları çok hasta bakmanın çok maddi gelir sağladığı koşullar altında hasta sayılarını arttırmayı esas amaçlarının üzerinde tutmuşlardır. Pololi ve Frankel (2005) tıp öğrencilerinin bilinçliliklerini arttırmış ve bunun onların kariyer planlamalarını ve hastalarla olan ilişkilerini nasıl etkilediğini araştırmıştır. Araştırmanın sonunda bilinçlilik düzeyinin artmasının hem hastalar hem de çalışanlar açısından daha faydalı olduğu ortaya çıkmıştır. Bu sebeple de tıp camiası “ilişki-merkezli bakım”ın önemi üzeirnde durur.

            Profesor Dobie de 2007’deki çalışmasında İlişki-merkezli eğitimin köşetaşları olarak farkındalık ve bireysel bilinçliliği ortaya çıkarmıştır. Bu buluşun gerçekliliği üzerine öz bilinçliliğin öğretilebilmesi için bir çok araştırma yapılmıştır ve sonunda Benbasat ve Baumal 2005’de bilinçliliğin öğretilebilmesi için iki farklı yol olduğunu ileri sürmüştür. Direk Programlar ve Dolaylı Programlar. Bu programlar öğrencilerin dikkatini hastalarla kendi ilişkileri ve hastalarla kendi hocalarının, yani doktorların, ilişkileri arasındaki farklara çekmeye çalışmıştır. Böylece öğrenciler kıyasmalama imkanı sağlayacak ve kendi hastalarına nasıl davranmaları gerektiğini kendi kendilerine çözebileceklerdir.

            Sonuç olarak, bilinçlilik eğitim alanındaki en önemli konu diyebiliriz ve bu tıp konusunda daha da hassaslaşıyor. Ellerinin arasında bir kişinin hayatının durması doktorları oldukça streslendirebilir ve bu baskı bilinçlilik eğitimiyle azaltılabilir. Araştırmalar gösteriyor ki bilinçlilikle bunun üstesinden gelmek  mümkündür. Tıp çalışanlarının kendi işlerinden daha fazla zevk alması ve hastaların daha güvenli olması için bilinçlilik eğitimi bir çözümdür ve bu camianın daha hümanist bir yer olmasını sağlar. Novack, Epstein ve Paulsen 1999’da tıp camiasının hümanizmi sağlayabilmek için tek yolunun bilinçlilikten geçtiğini araştırmalarında göstermiştir. Eğiticiler kesinlikle tıp öğrencilerinin süregelen eğitimleri sırasında bilinçliliklerinin üst düzeylere çekilebilmesi için yaratıcı yollar bulmalıdır.

            Bütün bunlarla alakalı bu güne kadar yapılan araştırmalar bu bilgilerin doğruluğunu göstermiş olsa da hali hazırda gözden kaçırılan bir konu vardır ki bu da hastaların bilinçlendirilmesiyle ilgili kısımdır. İlişki-merkezli Bakım’da ikili ilişki kuran tarafların ikisinin de bilinçliliği esastır. Tıp camiasının bu konudaki bir diğer sorunuysa mekanlardır. İnsan algısı etrafında olmakta olan herşeyden etkilenmeye açıktır. Bir konuda bilinçliliğin arttırılabilmesi için mekan konusunda da hastaların bilinçlendirilmesi, etraflarında kurulu olan düzende nelerin onlar için tehlike sinyalleri verdiği nelerin güvende olduklarını söylediği ve tabi ki işleyişin nasıl olduğu konusunda bilgilendirilmeleri gerekir. Ancak bu şekilde mekan bilici sağlanılabilir ve hastalar esas probleme ya da iletişimlerine odaklanabilirler ne yazık ki bu konuda henüz literatürde hazırlanmış bir çalışma yoktur.

            Bir hastayı tek bir yoldan eğitmek mümkün değildir, az önce de bahsedildiği gibi insan çok yönlü bir oranizmadır. Eğitim doğru şekilde gerçekleştirilebilmesi için bir çok adım vardır.  Amerikalı Prosefor Dennis H. Novack’a göre hastayı doğru şekilde eğitmenin iki yolu vardır şifa vermek ve tedavi etmek.  Tedavi her gün gördüğümüz kısım, doktorların hastalara uygun uyarıları vermek ve ilaçları temin etmek için yaptığı inceleme. Diğer taraftan, şifa vermek tamamen farklı bir boyut. Hipokrat derki “ Hasta, tedavi veren kişinin iyiliğiyle birlikte durumunun vehameti hakkında bilinçli olursa, bu sağlık problemini kolaylıkla atlatabilir.”  Şifa vermek hastayla bilinçli bir şekilde iletişime geçmektir ancak yalnızca hastanın bilinçlenmesi değil, tedaviyi verenin de bilinçlenmesi esasına dayalıdır. İyi ilişkiler kurmak en az doğru tanı ve doğru inceleme kadar önemlidir.

                                                                              Referanslar

• Novack, D. H., Epstein, R. M., & Paulsen, R. H. (1999). Toward Creating Physician-Healers:    Fostering Medical Students’ Self-awareness, Personal Growth, and Well-being. Academic Medicine, 74(5), 516–520. https://doi.org/10.1097/00001888-199905000-00017
• Mayer, J. D., Salovey, P., & Caruso, D. R. (2004). Emotional intelligence: Theory, findings, and implications. Psychological Inquiry, 15, 197-215.
• Dymnicki, A., Sambolt, M., Kidron, Y., & Research, C. & C. R. & S. C. at A. I. for. (2013). Improving College and Career Readiness by Incorporating Social and Emotional Learning. College and Career Readiness and Success Center.
• Bandura, A., Barbaranelli, C., Caprara, G. V., & Pastorelli, C. (2001). Self-Efficacy Beliefs as   Shapers of Children’s Aspirations and Career Trajectories. Child Development, 72(1),187–206. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00273
• Pololi, L. H., & Frankel, R. M. (2005, February). Humanising medical education through faculty development: Linking self-awareness and teaching skills. Medical Education. https://doi.org/10.1111/j.1365-2929.2004.02065.x
• Benbassat, J., & Baumal, R. (2005). Enhancing self-awareness in medical students: An overview of teaching approaches. Academic Medicine. Hanley and Belfus Inc. https://doi.org/10.1097/00001888-200502000-00010

Hazırlayan: E. Ebcim