İşten ayrılmak, sınavdan düşük not almak, romantik ilişkinin sona ermesi, birini kaybetmek gibi durumlar üzgün, kırgın, karamsar, mutsuz veya umutsuz hissetmemize neden olabilir. Bu duygular insanlar için temel duygulardır ve yaşadığımız olumlu/olumsuz olaylara bağlı olarak kısa bir süre sonra geçerler. Çoğu insan tarafından yaygın olarak bu duyguların deneyimlenmesi depresyon olarak nitelendirilir. Ancak depresyon (Majör Depresif Bozukluk) bir duygu durum bozukluğudur ve kişinin iki hafta veya daha uzun süreli olarak işlevselliğini etkileyecek biçimde üzgün/depresif hissetmesi ya da ilgi kaybı yaşaması olarak ifade edilebilir.
Majör Depresif Bozukluk, duygularımıza, düşünce yapımıza ve davranışlarımıza etki eden psikolojik bir rahatsızlıktır. Herhangi bir yaşta veya zamanda görülebilen depresyon oldukça yaygın bir rahatsızlık (%17) olmakla birlikte, kadınlarda erkeklere oranla iki kat daha fazla görülür. Belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir;
• Depresif ve kederli ruh hali,
• Geleceğe dair umutsuzluk,
• Normal rutinde yapılan aktivitelere karşı ilgi ve zevk kaybı,
• İştahtaki değişimlere bağlı olarak farkedilir ölçüde kilo alma ya da kilo verme,
• Uyku düzeninde bozulma (çok veya az uyuma),
• Enerjide azalma,
• Değersizlik veya suçluluk hissetme,
• Konsantrasyonda azalma ve karar verme süreçlerinde zorlanma,
• Ölüm ve intiharla ilgili tekrarlanan düşünceler.
Kişinin depresyon tanısı alması için belirtilerinin iki hafta veya daha uzun sürmesi gerekmektedir. Aynı zamanda depresyon hastalığında manik epizot olarak adlandırılan aşırı ve gerçekdışı boyutta yüksek/pozitif duygu durumun daha önce deneyimlenmemiş olması beklenmektedir.Bunun yanında tiroit hastalığı, vitamin eksikliği gibi depresyonla belirtileri benzer rahatsızlıklarla ile karıştırılmamasına özen gösterilmelidir.
Depresyonun Nedenleri
Depresyonun biyolojik ve psikolojik açıdan birçok nedeni olabilir. Aile bireylerinden birinde depresyon görülmesi, beyindeki bazı farklılıklar, uyku bozuklukları gibi etmenler biyolojik açıdan depresyon için bir temel oluşturur. Bunun yanında yoğun stes, travmatik geçmiş yaşantılar, olumsuz yaşam koşulları gibi faktörler ise depresyonun görülmesinde psikolojik etmenlerdir. Hatta mevsimler bile kişi için depresyon tetikleyicisi olabilir.
Depresyon Türleri
Majör Depresyonun yanı sıra birçok farklı depresyon türü bulunmaktadır;
• Distimi
• Mevsimsel Depresyon
• Doğum sonrası (Postpartum) Depresyon
• Psikotik Depresyon
• Atipik Depresyon
Depresyonun Tedavisi
Depresyon tedavisinde genellikle psikoterapi ve antidepresan ilaç kullanımı önerilmektedir. Bu tedavi yöntemleri kişinin durumuna göre tek başına yahut birlikte tercih edilebilir. Hafif olarak seyreden depresyonlarda psikoterapi yalnız tercih edilebilirken daha yoğun depresyonlarda doktor kontrolünde antidepresan ilaç kulllanımı da önerilmektedir. Psikoterapide depresyon tedavisi için en çok Bilişsel Davranışcı Terapi (BDT) kullanılmaktadır. BDT ile şimdiye ve burada olmaya odaklanılarak işlevsel olmayan duygu, düşünce ve davranışlar, işlevsel olanlarla değiştirilir. Ayrıca depresyonun ortaya çıkmasına sebep olan etmenler bulunur ve bu etmenlerle mücadele etme yetisi kişiye kazandırılır.
Yazan: Stajyer Psikolog Peren Doğa Salihlerli
